Perlit Nedir

PERLİT

Magma veya yoğun lavın ani soğuması ile meydana gelen, inci görünümünde küçük parçalara ayrılmış, granit bileşimine benzer tabii bir cam. Perlite inci taşı da denir. Gri ve yeşilimsi olanları ünlüdür, fakat kahverengi kırmızı ve mavinin çeşitli tonlarında olanları da vardır. Parlaklıkları incimsi veya yağımsı gibidir. Kırılmış perlit, yumuşatma sıcaklığına yaklaşık 800-1000°C kadar hızla ısıtılırsa içinde bulunan % 3 - 4 oranındaki su buharlaşarak perliti patlatır. Patlatılmış perlit, hacmi patlatılmadan önceki hacminin yirmi misli olur. Böylece yoğunluğu oldukça düşük bir malzeme elde edilmiş olur.

Türkiye'deki perlit yatakları batıda Ege Denizinden doğuda Kars ve Van yörelerine kadar yayılır. Başlıca perlit cevheri yatakları İzmir, Nevşehir, Aksaray,Niğde, Balıkesir, Manisa, Eskişehir, Çankırı, Ankara, Erzincan, Erzurum, Bitlis, Kars ve Van illerindedir.

PERLİT'İN OLUŞUMU

Tamamen volkanik olması sebebi ile perlit zuhurları; volkan teşekkülü, röliyefi, mekanizması ve paleovolkanik evrim ile doğrudan doğruya ilgilidir. Yer içerisindeki erimiş veya erimemiş maddelerin, gazların yeryüzüne zayıf bir zondan çıkması ile volkanlar oluşur. Volkan, yer kabusunun derinliklerinde veya kabuk altında toplanmış yüksek basınçlı gazların yukarıya doğru hareketi ile meydana gelir. Hareket eden yüksek basınçlı gazların taşıdıkları magmatik kütleler volkanın esas malzemesini teşkil eder. Perlitte bu malzemeler içerisinde bulunur. Bu oluşum sırasında bölge bölge değişiklik gösterebilir. Kapadokya Bölgesindeki oluşum ise dom, akma ve volkanik bacalara yakın bölgede oluşmasıdır.

Magmatik faaliyetler ile bunların nitelik ve orijinlerinin incelenmesi volkanizma ve volkanolojinin konusudur. Volkanik faaliyet, yerküre'nin iç kısmında Sial Kabuğu'nun altında yer alan yapışkan magmaya, yani Sima'ya bağlı olup yüksek bir sıcaklık ve basınçla ilgilidir. Bir taraftan yer içindeki yüksek sıcaklık, diğer taraftan aşağıdan yukarıya doğru oları büyük basınç etkisiyle çıkarak yer yüzüne çıkarak yığılan maddeler, bunların fiziksel ve kimyasal karakterleri orijin ve yer bakımından dış taraftaki Sial kabuğu ile merkezdeki Nife kısmı arasında kalan iç tabakadaki faaliyetlere bağlıdır.

Yeryüzüne erimiş olarak volkanlarla gelen maddeler, erimiş olarak magma ocaklarında zaman zaman toplanarak yukarıya doğru şiddetli itilirler. Volkanların magma hareketleri ve ocakları yer kabuğu altındaki dislokasyonlara ve genellikle yer kabuğundaki hareketlere bağlı olarak teşekkül eden ve dolayısı ile yer kabuğunun zayıf oynak yerlerinden yüzeye çıkarak püskürür. Bu püskürme esmasında çıkan katı maddeler ve bunlarla beraber gelen yarı sıvı maddeler havaya ve yeryüzüne çıkar çıkmaz soğurlar. Perlit gibi volkanik çamlar lavların ani olarak soğumasıyla meydana gelirler. Üzerleri ve kırılma yerleri daima parlaktır. Renkleri ise bileşimlerini teşkil eden esas elemanlara göre değişir.

PETROGRAFİK DOKUSUNA GÖRE PERLİT ÇEŞİTLERİ

Taneli Perlit
Pomzalı Perlit
Devitifiye Perlit
Lifli Perlit
Penokristalli
Soğan Kabuğu Gibi Konsantrik Görünüşlü Perlit

PERLİT'İN TARİHÇESİ

Perlit uzun yıllardan beri jeologlar tarafından bilinmesine rağmen ancak 1941 yılında emaye yapımı esnasında, Superior-Arizonada bir seramik teknisyeni tarafından olağan üstü genleşmesi tespit edilmiştir.

İkinci Dünya Savasından sonra küçük genleştirme (patlatma) tesisleri kurularak perlitin tretmanı, kullanılıra alanları ile ilgili denemeler yapılmaya başlanmıştır.

1949 yılında "The Perlite Institü" kurularak bu yeni endüstri dalının gelişmesini hızlandırmak üzere organize edilmiştir. Ayrıca bu enstitü araştırmalarla ticari standartların tespitini ve yeni kullanım sahaları ile pazarların bulunması için çalışır.

PERLİT'İN MUAYENESİ

Arazide prospeksiyon sırasında perliti tanımak için 1-2 cm çapındaki parçalar pürmüz alevinde ısıtılır.

Aktif perlitler, temperatür yavaş yükselse bile kolayca ve fazla miktarda genleşir.

Pasif perlitler pürmüz alevinde hiç genleşmez veya kenarlarda az miktarda genleşme gösterir. Halbuki bu pasif perlitleri uygun bir fırında, uygun şartlarda 12 misli genleştirmek kabildir. Pürmüz yerine asetilen alevi kullanılırsa daha yaklaşık sonuç alınır. Çok çeşitli yapıya sahip olmaları bakımından, perlitlerin mikroskopla teşhisleri her zaman mümkün olmamaktadır, infrared spektrometresi ile kati teşhis kabildir. Perlitlerin kimyasal analizleri, özellikleri hakkında oldukça gerekli fikir verir.

PERLİT'İN ÖZELLİKLERİ

Perlitlerin yapısı genellikle, müşterek merkezli (konsantrik) çatlaklar ihtiva eden soğan kabuğu şekilli ufak parçalara ayrılmış inci parlaklığında bir cam halindedir. Bezelye iriliğinden, portakal büyüklüğüne kadar olan perlit nodüllerine rastlanmıştır. Cam kısmı Trichit, globulit, margarik, mikrolit, kristalin, sfelurit ve gaz porları tipinde inklüzyonlar ihtiva edebilir. Perlitin cam karakterine rağmen, soğan kabuğu yapısının çatlaklarında ve diğer kısımlarında çok ince dağılmış zeolit kristalizasyonu, yani mordenit teşekkülü tespit edilmiştir. Perlitlerin kırılma indisi 1.488 ile 1.506 arasında olup, ortalama değer 1.497'dir. Polarize ışıkta perlit camı izotropiktir, fakat bazen hafif bir çift kırılma gösterir. X ışını analizi ile perlitlerin en çok % 4 oranında serbest silis ihtiva ettiği tespit edilmiştir. Geniş bir bölgedeki perlit yatağının muhtelif yerlerinden alınan numunelerin kimyasal analizinde, riyolit tipindeki esas birleşimin sabit kaldığı, sadece bağlı su muhtevalarının değiştiği görülmüştür. Genleşme kabiliyeti, perlitin kimyasal birleşimine değil efektif su miktarına bağlıdır.

Obsidiyen % 2'den az, perlit % 2 ile 5 oranında ve pechstein (pitchstone) % 5 ile 9 arasında su ihtiva eder. Perlitteki suyun bir kısmı gevşek bağlanmış olup, 350 °C civarında çıkar. Geri kalan % 1.2 kadar su sıkı bağlanmış olup, ancak 750-1100 °C arasında uzaklaşır, buna efektif su denir. Genellikle 750-900 °C arasında genleşen perlitlere aktif perlit, 900-1100 °C arasında genleşenlere pasif perlit denir. Kırılmış ve tane iriliğine göre ayrılmış ham perlitin gevşek birim hacim ağırlığı 1.05-1.20 gr/cm3 iken, genleşmiş perlitin hacim ağırlığı 0.04-0.09 gr/cm3'e kadar düşer.

a. Sıkı Bağlı Su: Silika tetrabedraları arasında bulunan su molekülleridir. Bu haliyle kristal yapıyı önler ve perlitin esas halinde kalmasını sağlar. b. Gevşek Bağlı Su: Cevherin çatlakları arasında bulunan su molekülleridir. Bu serbest suyun içeriye girme çabaları kristalleşmeyi yavaşlatır. Cevherin ısıtılması esnasında bu iki su değişik durumlar gösterir. 450 oC sıcaklığa kadar suyun % 80-90'ı uçar, geriye kalanı aktif su olarak genleşmeyi sağlar. İhtiva ettikleri su miktarlarına göre perlit ve benzerleri birbirlerinden ayrılabilir. Obsidiende % 1 Pekstayn'da ise % 5-10 arasında su bulunmaktadır.

NEDEN PERLİT

Bünyesinde açık ve kapalı sayısız hava boşluğu olması nedeniyle hafiftir, bu gözenekler nedeniyle olağanüstü bir ısı yalıtım malzemesidir,

Benzersiz ses yutucudur; gözenekliligin ve hafifligin bir sonucu olarak yüksek frekanslı sesleri etkisiz hale getirir,darbeli sesleri yalıtır,

Perlit, kararlı kimyasal yapısı nedeniyle kimyasal reaksiyona girmez. Nötr bir malzeme olup, suda erimez, çürümez, bozuşmaz,

Sterildir,bakteri ve mikrop barindirmaz,üremesine yardımcı olmaz,

Yangına dayanıklıdır,

Anorganik bir madde olup,yanmaz ve yüksek ısıda özelliğini kaybetmez,

Yangının sıçramasını genişlemesini önler,

İnşaatlarınızın konforu, paranızın tasarrufu demektir. İnşaatlarda malzeme tasarrufu sağlar. Hafifliği nedeniyle demir ve çimento kullanımını % 10 azaltır, maliyetleri düşürür.

Yaz serin kışın sıcak tutar,

Kesinlikle fare ve hasere barindirmaz, ,hasereler perlite zarar veremezler,

Sağlığa zararlı degil ve doğa dosttur,

Çağın ısı ve ses yalıtım malzemesidir,

Perlit; yağ, içme suyu ve benzeri gıda sularının filitrasyonunda, sanayide, tarımda inşaatta kullanılmaktadır. Tabiatta radyoaktif içermeyen madenlerdendir.

Hafiftir deprem sigortasıdır. Binanızın ölü yükünü azaltır. 150m2 ' lik dairenizi 15 ton kum yerine 0,5 ton ( 500kg ) Perlit ile sıvaya bilirsiniz.

PERLİTİN TÜKETİMİ

Perlit tüketimini etkileyen en önemli faktör inşaat sektöründeki aktivitedir. Bu nedenle perlit talebi inşaat sektöründeki gelişme ve durgunluklara paralel bir durum arzetmektedir. İklim koşulları da yapılardaki yalıtım sistemlerinin geliştirilmesine, dolayısıyla perlit kullanımına etki eden bir diğer faktördür.

Dünyanın en büyük üretici ve tüketici konumundaki ülkelerden biri olan ABD’de 1999’da tüketilen perlitin %71’I inşaat üretim ürünlerinde, %10’u tarım agregası %9’u filtre yardımcı malzemesi, %7’si dolgu malzemesi, %3’ü diğer alanlarda kullanılmıştır (Wallece p. BolenŞubat 2000). Dünyada inşaat üretim ürünlerinde kullanılan perlitin yaklaşık %70’inin izalasyon plakaları ile tavan döşemelerinde kullanıldığı belirtilmektedir. (USBM, Roskilli,Metals and minerals Annual Reviesw -996)

TÜRKİYEDE ÜRETİM YAPAN PERLİT FİRMALAR

IPM Endüstriyel Madencilik A.Ş.
İmerys A.Ş.
Kapadokya Perlit Maden San. ve Tic. A.Ş.
Cappadocia Perlite Miner A.S.
Aktif Maden San. ve Tic. A.Ş.
Cevahir Maden San. ve Tic. A.Ş.
Genper Maden San. ve Tic. L.td.Şti.
Bergama Maden San. ve Tic. A.Ş.
Akper Maden San. ve Tic. L.td.Şti.
Kaleblok Bims San. ve Tic. A.Ş.
Erper Maden San. ve Tic. L.td.Şti.
Nadu Madencilik Petrol İnş. Tur. Tic. A.Ş

DIŞ ÜLKELERDE ÜRETİM YAPAN PERLİT FİRMALAR

Perlit Blog

Hizmetlerimiz

İletişim Bilgileri

Merkez : 350 Evler Mah. Gökkuşağı Sok. Uzel Apt. No: 54 /1 NEVŞEHİR

Telefon : +90530 320 48 50

E-Posta : kapadokyaperlit@gmail.com

Perlit Maden Sahası : Gülağaç - Derinkuyu Yolu Üzeri (Nenezi Dağı) Gülağaç / AKSARAY